Παρασκευή, Μαρτίου 20

8:37 μ.μ.



   Για την Κοινωνία και τον Άνθρωπο

Η συνεχής αναζήτηση της αλήθειας, ενός σαφούς και αδιάψευστου κριτηρίου για την ζωή, μιας σταθερής βάσης
ή ενός ακλόνητου παρατηρητηρίου για ορθούς συλλογισμούς και σωστά συμπεράσματα, αποτελεί τον κεντρικό πυρήνα τού έργου τού Μπαρόχα.


Κινούμενος μεταξύ επιστήμης και απλής καθημερινότητας, μεταξύ λογικής και συναισθήματος, μεταξύ τού «κοινώς αποδεκτού» και τού «ατομικώς σαφούς», ο Βάσκος στοχαστής αντιμετωπίζει μία συνεχή σειρά από αντικρουόμενες απόψεις, μιά αλυσίδα από αλληλοαναιρούμενες ιδέες, και θαρραλέα επιχειρεί ή να τις ασπαστεί ή να τις απορρίψει ή να τις τροποποιήσει.

- «..Όλοι οι λαοί, χωρίς αμφιβολία, διαθέτουν μία σειρά από πρακτικούς κανόνες για την ζωή, την συνέχιση της φυλής, την Ιστορία, το φυσικό και το ηθικό περιβάλλον. Αυτοί οι κανόνες, αυτή η ιδιαίτερη οπτική, αποτελούν έναν χρήσιμο πραγματισμό, που απλοποιεί, που συνθέτει.
Ο εθνικός πραγματισμός εκπληρώνει την αποστολή του εφόσον αφήνει ελεύθερο δρόμο στην πραγματικότητα.
Αν, όμως, κλείσει αυτός ο δρόμος, τότε η κανονικότητα ενός λαού αλλοιώνεται, η ατμόσφαιρα διαταράσσεται, οι ιδέες και οι πράξεις αποκτούν εσφαλμένες προοπτικές..»
- »..Είναι ένα κακόβουλο συναίσθημα αντίθεσης το να αισθάνεσαι υγιής και δυνατός κοντά στον ανάπηρο και στον αδύναμο;»

- »..Αναζητούσε φίλους λιγότερο έξυπνους από τον ίδιο, για να τους εκμεταλλεύεται. Εκεί, όπου έβλεπε μιά οποιαδήποτε ανωτερότητα, όποιας μορφής και αν ήταν εκείνη, αυτός αποσυρόταν..»

- »..Παρατηρούσε τ’ αγαθά τής γης με τα μάτια Εβραίου ενεχυροδανειστή. Όταν αντιλαμβανόταν ότι έναντι τριάντα λεπτών είχε αγοράσει ένα πράγμα που κόστιζε είκοσι, αισθανόταν μιά αληθινή απογοήτευση..»

- »..Ο κόσμος τού φαινόταν μία μείξη τρελοκομείου και νοσοκομείου. Το να είναι κάποιος έξυπνος αποτελούσε μιά κακοτυχία, και η ευτυχία μπορούσε να προέλθει μόνον μέσα από την ασυνειδησία και την παραφροσύνη..»

- »..Είναι τόσο λογικό, τόσο φυσικό στον άνθρωπο ν’ αποφεύγει τον πόνο, την αρρώστια, την θλίψη!»

- »..Μπορούμε να πούμε ότι η ανθρώπινη ψυχολογία δεν είναι κάτι άλλο, παρά μιά σύνθεση από ψυχολογίες ζώων. Έτσι, μέσα στον άνθρωπο ανευρίσκονται όλες οι μορφές τής εκμετάλλευσης και τής πάλης: εκείνη τού μικροβίου, εκείνη τού εντόμου, εκείνη τού θηρίου..»

- »..Η αισιοδοξία και η απαισιοδοξία είναι οργανικά αποτελέσματα, όπως η καλή και η κακή πέψη..»

- »..Το ένστικτο αυτοσυντήρησης τού κοινωνικού σώματος είναι αρκετά ισχυρό γιά ν’ απορρίψει καθετί που δεν μπορεί να χωνέψει..»

- »..Μήπως νομίζεις ότι ο εγωισμός πρόκειται να εξαφανισθεί; Θα εξαφανιζόταν η Ανθρωπότητα..»

- »..Στην γυναίκα και στο κοινωνικό σύνολο πρέπει να υπόσχεσαι τον παράδεισο..»

- »..Για να φτάσεις να δώσεις στους ανθρώπους έναν κοινό κανόνα, μιά πειθαρχία, μιά οργάνωση, απαιτείται μιά πίστη, ένα όραμα, κάτι που – ακόμη και αν είναι ένα ψέμα που βγήκε από εμάς τους ίδιους – να φαίνεται σαν μιά αλήθεια που ήρθε απ’ έξω..»

- »..Όποιος αγαπά την αντιλογία και την πολυλογία είναι ανίκανος να μάθει οτιδήποτε σοβαρό.

- »..Ο Ανδρέας δεν ήταν από εκείνους τους ανθρώπους που θεωρούσαν το διάβασμα ως ένα υποκατάστατο τής ζωής. Αυτός διάβαζε ακριβώς επειδή δεν μπορούσε να ζήσει..»

- »..Πίστεψε, όπως ο Σοπενχάουερ, ότι εκείνος, που διαβάζει προσεκτικά τα «Εννέα Βιβλία»* του Ηροδότου, έχει στην διάθεσή του όλους τους δυνατούς συνδυασμούς για εγκλήματα, ανατροπές, ηρωισμούς και αδικίες, καλοσύνες και κακίες που μπορεί να μας παράσχει η Ιστορία..» * Πρόκειται για τα εννέα βιβλία της Ιστορίας τού Ηροδότου, καθένα από τα οποία έφερε το όνομα μίας από τις εννέα Μούσες.

- »..Η πνευματική του κατάσταση ήταν ισχυρότερη ενόσω ο ίδιος ήταν ο μοναδικός μάρτυρας της νίκης του..»

- »..Στην Αγγλία, στην Γαλλία, στην Γερμανία; Σε όλα τα μέρη, ο άνθρωπος, στην φυσική του κατάσταση, είναι ένα γουρούνι. Ηλίθιος και εγωιστής..»

- »..Ο άνθρωπος της αλήθειας αναζητά πρώτ’ απ’ όλα την ελευθερία του. Πρέπει κανείς να είναι φτωχοδιάβολος ή να έχει ψυχή σκύλου για να του φαίνεται κακιά η ελευθερία..»

- »..Τι πιο αξιοπρεπές απ’ το να ζεις από την εργασία σου!»

- »..Για να είναι κανείς εγωιστής, πρέπει να γνωρίζει, για να διαμαρτύρεται, πρέπει να συλλογίζεται. Εγώ πιστεύω ότι ο πολιτισμός οφείλει περισσότερα στον εγωισμό, παρά σε όλες τις θρησκείες και τις φιλανθρωπικές ουτοπίες. Ο εγωισμός κατασκεύασε το μονοπάτι, τον δρόμο, την οδό, τον σιδηρόδρομο, το πλοίο, τα πάντα..»

- »..Το μίσος εναντίον τού λαϊκού πνεύματος τον στήριζε κατά την μυστική πάλη του. Ήταν ένα από εκείνα τα βαθιά μίση, που φτάνουν στο σημείο να χαρίσουν την γαλήνη σ’ όποιον τα αισθάνεται, μιά υποτίμηση επική και υπεροπτική.

Γι’ αυτόν δεν υπήρχαν χλευασμοί. Όλοι γλιστρούσαν πάνω από την πανοπλία της απάθειάς του..»

- »..Η γονιμότητα δεν μπορεί να είναι ένα κοινωνικό ιδεώδες. Δεν χρειάζεται ποσότητα, αλλά ποιότητα. Ακόμη και αν οι πατριώτες ή οι επαναστάτες τραγουδούν το γόνιμο κτήνος, για μένα αυτό θα είναι πάντοτε ένα μισητό ζώο..»

- »..Οι Έλληνες και οι Σημίτες διέθεταν το ισχυρό ένστικτο τής ζωής, εφεύρισκαν θεούς για τους εαυτούς τους, έναν Παράδεισο αποκλειστικά δικό τους. Εγώ πιστεύω ότι, κατά βάθος, δεν καταλάβαιναν τίποτε από την Φύση..»
________________________________________________


Επιλογή και μετάφραση:Αθανάσιος Α. Τσακνάκης
Στην ιερή μνήμη τής φιλτάτης και φιλόξενης Κάρμεν Λαρρανιάγα




Πίο Μπαρόχα υ Νέσσι (Pío Baroja y Nessi)  
Θεωρείται ένας πολύ καλός παρατηρητής της ζωής και πίστευε ότι η δράση είναι το παν. Πικρός, απαισιόδοξος, χιουμορίστας, αντικληρικός και αντιδημοκράτης και οι περιγραφές των χαρακτήρων του είναι διεισδυτικότατες. Αποφεύγει το κήρυγμα και αφήνει τον αναγνώστη να βγάλει μόνος του τα συμπεράσματά του.

Ο Βάσκος στοχαστής και συγγραφέας  γεννήθηκε στον Άγιο Σεβαστιανό τής Χώρας των Βάσκων, στα 1872, και απεβίωσε στην Μαδρίτη, στα 1956, ενώ υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς μυθιστοριογράφους της «Γενιάς τού 1898» στην ιβηρική χερσόνησο. Σπούδασε ιατρική και άσκησε για δυο χρόνια το ιατρικό επάγγελμα. Ασχολήθηκε μετά με επιχειρήσεις και επιδόθηκε ύστερα στην δημοσιογραφία. 


Χαρακτήρας ασυμβίβαστος και επαναστατικός, άνδρας οξυδερκής και θαρραλέος, άνθρωπος ευφυής και τολμηρός,  με πολλά και ποικίλα ενδιαφέροντα, χρησιμοποίησε τον ήρεμο – αλλά επαρκώς στηλιτευτικό – λόγο του προσπαθώντας να αφυπνίσει τις λαϊκές μάζες και να τις υποκινήσει σε ενεργό δράση, ώστε με κάθε πρόσφορο μέσο να επιχειρήσουν  να αντιμετωπίσουν και να επιλύσουν τα τεράστια κοινωνικά προβλήματα εκείνης τής ταραγμένης εποχής.  


Ωστόσο,  πολύ γρήγορα,  ο Μπαρόχα αντιμετώπισε την ύπουλη αντίδραση τής  «άρχουσας τάξης»,  η οποία φρόντισε ώστε να εμποδιστεί η κυκλοφορία των βιβλίων του και να περιοριστεί η απήχηση τού συγγραφικού έργου του στο ευρύ αναγνωστικό κοινό.

________________________________________________________________________


* οι στοχασμοί του Μπαρόχα στην outopia:
. Ισπανική Πραγματικότητα


  Ουτοπία  

0 σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.